چطور گوش خود را برای یادگیری بهتر موسیقی تقویت کنیم؟ نکات مهم
توضیحات:
-
به نام خدا
یکی از مهم‌ترین مفاهیم مدنظر اغلب موسیقی دانها، ذوق موسیقی است: یعنی نواختن آن چیزی که واقعاً می‌خواهند. این امر باعث تمایز میان دانشجوی موسیقی و یک موسیقی دان می‌شود. هر کسی می‌تواند این ذوق موسیقی را پرورش دهد. رازش در آموزش شنوایی(ear training) نهفته است.
آموزش شنوایی درک عمیق‌تری از ترکیب‌های نواخته شده را در اختیار نوازنده‌های قرار داده و نقش کلیدی در طول آموزش آنها دارد و روشی ملموس برای نواختن بدون زحمت و غریزی هر آهنگی است.
بنابراین، آموزش شنوایی چیست و چگونه می‌توان به آن رسید؟ حالا اصول آنرا مطرح می‌کنیم.
آموزش شنوایی چیست؟
برخی از افراد، آموزش شنوایی را مفهومی کاملاً نظری می‌دانند که برای مطالعه نظری موسیقی انتزاعی به کار می‌رود و مختص مراکز آموزشی موسیقی است. اینطور نیست. آموزش شنوایی یکی از مهم‌ترین مهارتهای عملی موسیقی است که باید کسب کنید!
به طور خلاصه، آموزش شنوایی هنر تربیت گوش‌ها برای خدمت به نوازنده درونتان است. ما با این شیوه میان مفاهیمی همچون فواصل، کوردها، گام‌ها و ملودی‌ها ارتباط برقرار می‌کنیم تا به موسیقی مدنظرمان برسیم. این امر مزایای بی شماری برای نوازنده‌ها دارد که به شما برای نواختن و خواندن هماهنگ، تقویت درک ریتم، نوشتن موسیقی مدنظرتان و غیره کمک می‌کند.
این فرایند نیازی به فرایند رسمی ندارد و با گوش کردن بیشتر حاصل می‌شود.
چرا نیاز به یادگیری آموزش شنوایی داریم؟
به طور کلی دو نوع نوازنده وجود دارند آنهایی که خودشان نواختن را به کمک شنوایی می‌آموزند و آنهایی که از طریق دروس رسمی، نواختن را می‌آموزند.
در بلند مدت یادگیری نواختن به وسیله شنیدن و قبل از دریافت سایر انواع آموزش موسیقی برایتان مفید خواهد بود.
آموزش شنوایی یک مهارت مستقل نیست. ارتباط نزدیکی با بداهه نوازی، نوازندگی و خوانندگی همزمان، به موقع نواختن و حتی نوشتن موسیقی مدنظرتان دارد. پرورش گوشهایتان در این زمینه به طور طبیعی منجر به نواختن راحت و بدون استفاده از برگه موسیقی یا تبلچر خواهد شد.
هر نوازنده به پنج دلیل باید آموزش شنوایی را یاد بگیرید:
1-یادگیری شما سریعتر خواهد شد
افرادیکه نواختن از طریق شنوایی را آموخته‌اند، چیزهایی را می‌دانند که دروس سنتی قادر به آموزش آن نیستند، یعنی می‌توانند ملودی‌ها و الگوهای نقطه ای موسیقی را درک کنند. این افراد دانش کاملی از نحوه ارتباط کلیدها و نوت ها با یکدیگر دارند و می‌توانند ساز خودشان را بنوازند. این امر در شروع یادگیری موسیقی یک مزیت است و منجر به پیشرفت سریع آنها می‌شود!
2- هر چقدر بیشتر گوش کنید، آهنگین‌تر می‌نوازید
عناوین و نکات زیادی در زمینه آموزش موسیقی مثل عناصری همچون تغییرات پویایی، هارمونی‌ها، سکوت‌ها و تغییرات تمپو وجود دارد.
این‌ها را فقط با خواندن از روی برگه موسیقی متوجه نمی‌شوید و گوش دادن به آنها و درک هماهنگی آنها با نوت ها هم مفید است.
اغلب نوازنده‌ها به دنبال «نوازندگی طبیعی» هستند که بدون تمرین بی وقفه و رسیدن به کمال در نوازندگی حاصل نخواهد شد! باید برای درک این نکات ظریف به موسیقی گوش داده و نحوه عملکرد ملودی‌ها، کوردها، فواصل و پویایی‌ها در کنار یکدیگر برای تشکیل یک آهنگ را تشخیص داده و بعد این مفاهیم را در اجرا به کار ببرید.
3- در ابتدا یادگیری نواختن از طریق شنوایی باعث صرفه جویی در هزینه‌ها می‌شود
قبل از ثبت نام در کلاسهای موسیقی می‌توانید چیزهای زیادی را خودتان یاد بگیرید. همانگونه که قبلاً هم اشاره شد برای آشنایی با سازتان زمان صرف کنید تا بدانید که نوت ها و فواصل در کجا قرار دارند و برخی از آهنگهای محبوبتان را از طریق شنوایی یاد بگیرید و با این روش نسبت به افرادیکه کارشان را فقط با دروس موسیقی آغاز کرده‌اند، برتری پیدا می‌کنید.
افرادیکه با آموزش شنوایی کارشان را شروع کرده‌اند، درک بهتری از سازشان دارند و نیازها و اهدافشان در دروس موسیقی را بهتر پیش بینی می‌کنند و به دنبال معلمی می‌روند که با شرایط آنها سازگارتر است.
آغاز کار با آموزش شنوایی به جای دروس موسیقی به سه روش باعث صرفه جویی در هزینه‌های شما می‌شود:
- در خرید برگه موسیقی و کتاب صرفه جویی می‌کنید.
- با دانش قبلی در زمینه سازتان سریعتر از افراد فاقد آموزش شنوایی، پیشرفت خواهید کرد.
- بهتر می‌دانید که از معلمتان چه می‌خواهید بنابراین بابت دروسی که فایده‌ای برایتان ندارند، پول خرج نمی‌کنید.
4- انگیزش بیشتری برای ادامه نواختن پیدا خواهید کرد.
هنگامیکه نواختن موسیقی مورد علاقه را از طریق شنوایی آموختید یک هدف مشخص می‌کنید. هنگامیکه به آن رسیدید و نواختن چند میزان از آواز مورد علاقه را به وسیله شنوایی آموختید به اعتماد به نفس و دانش در زمینه نواختن موسیقی مدنظر می‌رسید.
این حس هیجان زدگی و نوازندگی باعث می‌شود تا نوازنده کارش را ادامه دهد. دیدن پیشرفت بهترین انگیزه است!
اگر چه بسیاری از افراد در فرایند یادگیری آموزش شنوایی ناامید می‌شوند و در ابتدا آنرا خسته کننده و دشوار می‌دانند ولی آموزش شنوایی مثل یک میانبر عمل می‌کند و امکان نواختن موسیقی مدنظرتان را فراهم کرده، به شناخت ساختار زیربنایی آهنگهای محبوبتان و صرفه جویی در هزینه‌های آموزش رسمی بلند مدت، کمک می‌کند.
5- موسیقی را بهتر درک خواهید کرد
آموزش شنوایی به درک بهتر آهنگ کمک خواهد کرد. شما روابط میان نوت ها را خواهید شناخت. می دانید که آهنگ روی کدام کلید قرار گرفته، از چه کوردهایی استفاده کرده و پیشرفت کوردها چگونه است.
بهتر از همه اینکه می‌توانید با توجه به فواصل و پیشرفت نوت های مورد علاقه، موسیقی خودتان را بنویسید! این مهارت هم با کمی تمرین بهبود خواهد یافت.
نحوه یادگیری آموزش شنوایی
آغاز یادگیری آموزش شنوایی برای نوازنده‌ها می‌تواند دشوار و ناامید کننده شود. نوازندگان مبتدی گرفتار ترفندهای زیربنایی آموزش زمخت، تکراری و ناخوشایند شنوایی می‌شوند. اما لزومی ندارد که چنین شرایطی را دنبال کنیم. می‌توانید از این ترفند استفاده کنید که یادگیری را با مقوله‌های مورد علاقه مرتبط کنید که در اینجا همان موسیقی محبوبتان است!
پس مجموعه‌ای از آهنگهای مورد علاقه را جمع کرده و بعد دو روش از آموزش شنوایی را دنبال کنید.
آموزش شنوایی فاصله‌ای(interval)
- فواصل، اجزای سازنده موسیقی هستند. فاصله، زمان موجود در هر میزان از یک نوت تا نوت دیگر است.
- برای مثال: فاصله از C وسط تا G بالای آن که پنج کامل نامیده می‌شود.
- میزان کردن نسبی، توانایی شناسایی یک نوت از طریق مقایسه آن با نوت مرجع و ارزیابی فواصل میان دو نوت است.
- افراد توانمند در زمینه میزان کردن نسبی توانایی تشخیص روابط میان نوت های درون آواز را دارند، پس می‌توانند با شنیدن بنوازند، بداهه نوازی کرده و موسیقی خودشان را بنوازند.
بنابراین فواصل، اجزای سازنده میزان کردن نسبی هستند. با شناخت فواصل می‌توانید زیر یا بم بودن یک نوت را در مقایسه با سایر نوت ها مشخص کنید در مقابل این مهارت شنوایی تا حد زیادی برای آموزش شنوایی مفید است!
روش سلفا (Solfa Method)
سلفا (با نام مستعار سلفج یا سلفژ) یک زبان موسیقی است که به شما برای تشخیص راحت میزان‌ها و ترجمه آنچه از موسیقی مکتوب،کمک می‌کند. از هجاهای معروف، Do، Re، Mi، Fa، So، Laو Ti استفاده می‌کند تا به راحتی هر هجا را با نوت مرتبط با آن در یک گام ربط دهید.
برای مثال هنگامیکه متوجه می‌شوید که Mi بعد از Do می‌آید فوراً می‌توانید فاصله را به عنوان سوم ماژور بدانید. می‌توان همین کار را برای تمامی کلیدهای ساده با برقراری ارتباط میان Do و آهنگ کلید انجام داد.
روش سلفا هم مثل آموزش شنوایی فاصله‌ای روی روابط میان نوت ها متمرکز می‌شود. پس به راحتی با گوش دادن به موسیقی می‌توانید هجاهای سلفا را برداشت نموده و حتی آنرا در قالب موسیقی مکتوب در آورد!
باید از کدام روش آموزش شنوایی استفاده کنم؟
به خودتان بستگی دارد. بهترین روش، همان روش عملی برای شما است. آموزش شنوایی فاصله‌ای و سلفا دو روش یادگیری میزان کردن نسبی با آموزش شنوایی است. سیستمی کارآمد برای شما به سبک یادگیری مناسب و اهداف نوازندگی شما وابسته است.
برای مثال اگر می‌خواهید جمع خوانی کنید بهتر است که از روش سلفا استفاده کنید. اگر به راحتی شکافهای درون میزان‌های موسیقی‌های شنیده شده را درک می‌کنید بهتر است تا از آموزش شنوایی فاصله‌ای استفاده کنید. اگر می‌خواهید از طریق شنیدن، کوردهای روی گیتار را بنوازید، بهتر است که آموزش شنوایی توالی کورد را طی کنید. اگر هم روی ضبط و تولید آهنگ متمرکز هستید، پس آموزش شنوایی برای باندهای فرکانس (Eo) و افکت‌های صوتی را یاد بگیرید.
نتیجه گیری در مورد آموزش شنوایی
روش رسیدن به نوازندگی طبیعی یعنی توانایی نواختن حرفه‌ای، تأثیرگذار و نوشتن موسیقی که می‌شنوید تنها با آموزش شنوایی میسر می‌شود!
آموزش شنوایی به عنوان ابزاری ارزشمند در کسب دانش موسیقی نظری، درک عمیق‌تری از موسیقی را در اختیارتان قرار داده و شما را به نوازنده‌ای خلاق و دارای اعتماد به نفس تبدیل می‌کند. البته باعث صرفه جویی در وقت و زمان شما هم می‌شود.
آیا می‌خواهید این کار را شروع کنید؟ پس موضوعات مختلف در مورد آموزش شنوایی را بررسی کرده و گوشتان را برای نواختن طبیعی تقویت کنید!