آموزش اصطلاحات موسیقی (رایج ترین ها)
توضیحات:
-
به نام خدا
اصطلاحات موسیقی به نقشه راه و نشانه های موسیقی اطلاق می شود. موسیقی نقش کلیدی و مهمی در زندگی بسیاری از مردم ایفا می کند. هرچه قدر دانش بیشتری در مورد موسیقی کسب کنیم بیشتر می توانیم اشکال موسیقی را درک کنیم و از آنها لذت ببریم.
برای کمک به تحول در درک بهتر شما از نوازندگی و همچنین افزایش پاسخ عاطفی شما به خود موسیقی، ما در این مطلب فهرستی از چند اصطلاح پرکاربرد موسیقی و تعریف آنها را آورده ایم. این اصطلاحات موسیقی برای آن دسته از افرادی که ساز می زنند به منزله زبان سازها به حساب می آید.
اصطلاحات، تعاریف و معانی رایج موجود در موسیقی
- نیم پرده: فاصله بین کلیدهای مجاور پیانو خواه سیاه یا سفید، خواه به سمت بالا یا پایین.
- پرده: دو نیم پرده یا فاصله یک کلید از دیگری با یک کلید سیاه یا سفید در بین آنها.
- سکانس: انتقال و تکرار متوالی قطعه در گام های مختلف.
- تنظیم ملودی.
- رکاب تخفیف صدا( اونا کوردا): مکانیزم قطع صدا یا تعدیل در پیانو.
- رقص ژیگ یا رقص تند: رقص تند و شاد انگلیسی که در قرن شانزدهم پدید آمد و به ژیگ معروف شد.
- جاز.: شکلی از موسیقی به شدت تاثیرگذار که کمی بعد از جنگ جهانی اول از جوامع سیاه پوستان آمریکا برخاست و تلفیقی از بسیاری از سبک ها از جمله بلوز و رِگتایم (موسیقی ضربی) است. نوازندگان موسیقی تجاری به آن علاقه مند شدند و در فرهنگ های بسیار مختلف موسیقی روایج یافت.
این موسیقی از لحاظ ویژگی در ابتدا سبکی بسیار فی البداهه داشت و فقط با گروه کوچکی از سازها نواخته شد به تدریج به سبک های مختلف مانند سوینگ و بی باپ (swing and bebop) تغییر یافت و به سبک محبوب گروه های ارکستر جاز تبدیل شد.
این سبک تاثیر فوق العاده ای روی ترانه های سازهای دوره بین دو جنگ جهانی گذاشت؛ در نتیجه بسیاری از آنها ترانه های خود را به سبک ویژه جاز نوشتند. به همین صورت موسیقی دان هایی که ریشه آنها به موسیقی جاز برمی گشت آثاری را تولید کردند که در زمینه هنر موسیقی ماندگاری خود را اثبات کرده اند که از این میان جورج گرشواین مشهورترین آنها است.
- «آکاپلا»: بدون همراهی ساز.
- «آلگرو»: تند، سریع، شاد و فرح بخش.
- «آپ‌پاسیوناتو»: سرشار از احساس و هیجان.
- «باینری»: شکلی از موسیقی در دوبخش. AB
- «کانتو»: هم سرایی، موسیقی کُر یا آواز مناجاتی
- «کانترالتو»: زیرترین صدای آواز زنانه.
- «آگمنت»: بزرگتر کردن، افزایش اندازه. در موسیقی پنجم افزوده به این معنا است که نیم پرده تن پنجم وسیع تر می شود.
هنگامی که موسیقی دان و هنرجو با اصطلاحات موسیقی آشنا شود اعتماد به نفس او به سطح جدیدی می رسد و موسیقی رنگ و بوی تازه و در بعضی از مواقع حالت احساسی به خود می گیرد که موسیقی دان و شنونده آن را حس می کنند.
رهبر ارکستر پدر بیان موسیقی
اصوات اصلی و سکوت، مواد خام موسیقی هستند. رهبر ارکستر« پدر» بیان موسیقی است و به نوازندگان ارکستر اشاره می کند که دسته جمعی، بلند، آهسته، کند یا تند بنوازند و موسیقی را شروع و قطع کنند. هر یک از نوازنده ها و آوازخوان ها نه تنها باید بدانند که چگونه هر یک از نت ها را بدون اشتباه بزنند بلکه باید فرامین رهبر ارکستر را نیز دنبال کنند.
نوازنده مصمم باید نشانه گذاری ها را با دقت و بدون اشتباه بخواند یعنی در ریتم و تپش ضربان سنج( متر ضربان) آن زندگی کند. تفسیر موسیقی به عهده فردی است که آن را خلق کرده است.
اصوات و سکوت مواد خام موسیقی هستند برای :
- تسکین دادن
- به هیجان آوردن
- انگیزه دادن
- گفتگو کردن
- اصلاح کردن
- توصیف کردن
- به حرکت در آوردن
- تجلیل کردن
- شفا دادن
- ارتباط برقرار کردن
- بیان کردن
- به دست آوردن
- راضی کردن
روح موسیقی با تفسیر بیانی نت ها، الگوها و ریتم آزاد می شود. موسیقی بدون احساس چه قدر خسته کننده می شود. موسیقی توقعات را بالا می برد و سپس آنها را برآورده می سازد. نوازنده ها با ایجاد انحراف لحظه ای در زمان بندی و در بلندی صدا احساسات را به قطعه می دمند. حتی تغییر لحظه ای تمپو موجب برانگیختن جزئی احساسات می شود. همه این احساسات، منفی یا مثبت هستند.
احساسات منفی زمانی به وجود می آید که توقعات برآورده نشوند. اما وقتی که رویدادهای عاطفی کوچک مثبت به صورت مکرر اتفاق می افتد به ما حس سعادت و خوشبختی دست می دهد و زمانی که یک سری حوادث ناخوشایند منفی کوچک روی می دهد ما افسرده یا تحریک پذیر می شویم. بنابراین می توانیم نظاره گر چگونگی تاثیر موسیقی در برانگیختن احساسات و عواطف باشیم.
موسیقی همزمان پیچیده و ساده است. موسیقی ارباب و موسیقی دادن ها برده آن هستند.
کلید فا(F) معروف به کلید باس
کلید «فا» ( کلید باس) دارای 2 نقطه است که یکی بالای خط فا و دیگری زیر آن قرار دارد. در موسیقی پیانو این «فا » با گذاشتن انگشت 1 دست چپ روی c میانی(دو)، انگشت2روی b، انگشت 3روی a، انگشت 4روی g و انگشت 5 روی fواقع شده است.
تعاریف بیشتر اصطلاحات موسیقی استاندارد برای همه دوستداران موسیقی
- داون بیت: ضربه با شدیدترین تاکید درابتدای میزان.
- دینامیک: میزان بلندی یا آهستگی صدای موسیقی که با درجه بندی نشان داده می شود؛ از صدای آهسته تا بلند از چپ به راست به صورت زیر است: pp، p، mp،mf، f،. ff و از هردو جهت گسترش می یابد.
- اسپرسیوو: بطور گویا.
- سوپرانو: بم ترین صدای زنانه.
- استاکاتو: نت های منقطع و بریده.
- تِمبِر: «رنگ » تن ساز، صدا یا محدوده صداها.
- سر کلید: گام های بلندتر و کوتاهتر در آغاز هر خط موسیقی که نوع کلید موسیقی را نشان می دهد.
- مادریتو: ضرب ملایم.
- موومنت: بخش جداگانه اثری بزرگ.
- موسیقی شناسی: مطالعه نظری و تاریخی موسیقی
- نت C میانی: نت دو که تقریباً در مرکز صفحه کلید پیانو قرار دارد(حدود 262 ارتعاش درهر ثانیه).
- ریف: تکرار یا اجتناب از موتیف در یک قطعه موسیقی پاپ مدرن یا جاز.
- مونو تُن: تکرارصدای واحد.
- چَنت: گروه خوانی متون مقدس در یک ریتم آزاد مشابه ریتم گفتار.
- کریشندو: افزایش تدریجی بلندی آوا.
- گام تمام پرده: گامی که هر کدام از نت‌ها با یک پرده فاصله از هم جدا می شوند. گام تمام پرده شامل شش درجه در هر اکتاو است. نمونه برجسته از گام تمام پرده که راه خود را به موسیقی پاپ باز کرد میزان های سه و چهار در شروع آهنگ استیو واندرسال 1972« تو آفتاب درخشان من هستی» قرار دارند.
- ماژور و مینور: تفاوت اصلی بین آکورد مینور و ماژور در درجه سوم است( محض یادآوری، پایه یا تونیک+ درجه سوم+ درجه پنجم آکورد اصلی است). درجه سوم آکورد ماژور و مینور نیم پرده از هم فاصله دارند اما این تفاوت بسیار جزئی کیفیت احساسی یک قطعه آهنگ را تغییر می دهد. شنیدن چیزی شبیه به این رایج است:
«درجه سوم آکورد مینور موجب غمگینی بیشتر آکورد می شود. از سوی دیگردرجه سوم آکورد ماژور آن را شادتر می کند.»
- ام اف: مزو فورت: این اصطلاح ایتالیایی به معنی بلند متوسط است.
- کلید جی(سُل)
کلید سل 4 بار از خط سُل عبور می کند.
اصطلاحات رایج موسیقی
وقتی نوبت به درک اصطلاحات موسیقی می رسد، احتمالا دلتان می خواهد همه چیز را در این باره بدانید و بینش عمیقی درباره این اصطلاحات پیدا کنید.
- آکسان: تاکید یا ضرب ملایم در ابتدای صدای آهنگین.
- فانفار: به عنوان اعلان بکار می رود که معمولاً با سازهای بادی ارکستر نواخته می شود.
- هارمونی: ترکیب همزمان گام ها به ویژه وقتی که با آکوردها ادغام می شود که برای گوش خوشایند هستند.
- کلید: گروهی از صداها مبتنی بر پایه خاص و دارای گام به منزله تشکیل دهنده آهنگ های اصلی قطعه یا بخشی از موسیقی در نظر گرفته می شوند.
- تِم: در کار موسیقی مهمترین ملودی هر دوره خاص است. در یک کار موسیقی ممکن است یک تم اصلی یا تم های زیادی وجود داشته باشد.
- فرم AB : طرح موسیقی که دو بخش یا دو قسمت دارد.
- اِکامپینمنت: قسمت ساز یا آواز که همراه یا در زمینه تک نواز می آید.
- اُل فاین: دستور نواختن موسیقی تا آخر.
- التو: زیرترین صدای زنانه.
- آگمنت شده( افزوده): اصطلاحی برای فاصله بزرگ یا کامل که با یک نیم پرده افزایش می یابد، به عنوان مثال، e-g.c-g، ( پنجم افزوده) یا c-d( دوم افزوده). همچنین برای یک سه گانه با پنجم افزوده مثلاً سه گانه پایه افزوده در ماژورC ، C+، c-e-g بکار می رود.
- بریج( پل): بخشی از آهنگ که سایر بخش ها را به هم متصل می کند.
- کانن: فرم بسیار دقیق تقلید است که دو یا چند بخش دارای ملودی مشابه هستند اما در نقاط مختلف شروع می شوند. کانن از یک تِم واحد و به طرز عجیبی از مجموعه از قواعد ساده به وجود آمده است. این فرم در دستان استادی مانند یوهان سباستین باخ مدلی منطقی و همچنین زیبای موسیقی محسوب می شود.
« فقط نت ها را اجرا نکنید. مفهوم نت ها را نیز بنوازید.» پابلو کاسالس، نوازنده ویولون سل
چرا باید تئوری موسیقی را یاد بگیریم؟
من به عنوان یک مربی پیانو دریافتم یاد گرفتن تئوری موسیقی مزایای زیر را برای هنرجویان به همراه دارد:
- روند یادگیری را تسریع می کند. یادگیری گام ها در کلیدهای مختلف می تواند یکی از نمونه های آن باشد. دانشجوها گام خاصی را در متن موسیقی تشخیص می دهند. زیرا گام را تمرین کرده و آن را بلافاصله به صورت روان اجرا می کنند بنابراین در زمان صرفه جویی می شود.
- یادگیری فاصله ها. هنرجو با دانش خوبی از فاصله ها می تواند بدون آمادگی قبلی موسیقی را اجرا کند.
- دانش تئوری موسیقی برای گرفتن اجراهایی با دستمزد بالا ضروری است.
- آشنایی با تئوری اعتماد به نفس را بالا می برد.
- فضای خلاقیت برای بداهه نوازی و بیان موسیقی باز می شود.
- موسیقی دان هایی که به خوبی آموزش دیده اند در تئوری موسیقی به برتری می رسند.
- گروه نوازی مستلزم داشتن دانش نوازندگی است.
- درک و شناخت از چگونگی اجرای موسیقی پایه و اساس همه سازها می باشد.
کلام آخر
از وظایف فردی هر یک از موسیقی دان ها ازجمله آواز خوان ها این است که اصطلاحات موسیقی ارائه شده در هنگام اجرا رعایت کنند. زیرا آهنگساز روی موسیقی، تمپو، دینامیک ها و تفسیر بیانی نت ها را نشان داده است. او موسیقی را نوشته و اصطلاحات موسیقی ( دستورالعمل ها) را به آن افزوده تا به دیگران در تفسیر قطعه موسیقی کمک کند.
به یادگیری اصطلاحات موسیقی و تعاریف آنها ادامه دهید. به محض آشنایی با مفهوم اصطلاح، آن را در اچرای خود پیاده کنید. اگر این عادت را در خود به وجود آورید شاهکار خود را همانطور که آهنگ ساز تنظیم کرده اجرا می کنید و همچنین تجربه ای احساسی لذت بخش به شنونده القا خواهید کرد.
آیا می توانید ارکستر سمفونی بزرگی را تصور کنید که همه نوازندگان بتهوون را به آرامی اجرا می کنند به جز فردی که شیپور فرانسوی را به بلندی صدای رعد و برق می نوازد؟
البته او باید در حال نگاه کردن به رهبر ارکستر باشد هنگامی دستور صدای بلند یا آرام، تند یا آهسته را می دهد. از دلایل اصلی تمرین های ارکستر اطمینان از این است که هر یک از موسیقی دان ها صداهای نوشته شده و اصطلاحات ارائه شده در موسیقی را رعایت کنند.
مهمترین و آخرین وظیفه هنرمند آفرینش و تفسیر است تا بدین وسیله به موسیقی خود روح ببخشد. موسیقی به خودی خود یک زبان است اما زبانی جهانی و فراگیر محسوب می شود.
موسیقی یک قانون اخلاقی است. روح به جهان، بال به ذهن، پرواز به تخیل و جذابیت و شادی به زندگی و به همه چیز می دهد.