اکتاو چیست؟ روش تقسیم، مقیاس و همه نکات کاربردی
توضیحات:
-
به نام خدا
موسیقی غربی از 12 مرحله قابل شناسایی تشکیل شده است و در آن آهنگها با همان ترتیب در طول آستانه شنوایی انسان تکرار می شوند. اگر یک نت موسیقی را انتخاب کنیم، بعنوان مثال Bb- می‌گوییم که Bb بعدی «یک اکتاو بالاتر یا دورتر است».
اکتاو (Octave) چیست؟
اکتاو یک مکث در موسیقی است. اکتاو هم از نظر موسیقی و هم از نظر فیزیکی تعریف می شود:
- از نظر موسیقی، اکتاو فاصله بین یک نت (مانند C#) و نت بعدی با همان نام است (C#) که بالاتر یا پایین‌تر است.
- از نظر فیزیکی، اکتاو فاصله بین یک نت و نت دیگر است که دو برابر فرکانس آن را داراست. بعنوان مثال، نت A4 صدای لرزشی در 440 هرتز است. نت A5 صدای لرزشی در 880 هرتز است. از طرف دیگر، نت A3 صدای لرزش در 220 هرتز است.
در نمودار بالا، که مقیاسی بزرگتر از C را نشان می دهد، موسیقی از میانه C یا C4 بالا می رود (C چرخشی در اکتاو چهارم روی یک پیانو) به نت C5 می رسد که دقیقاً یک اکتاو بالاتر از آن است. C4 با 261.63 هرتز ارتعاش می کند و C5 با 523.25 هرتز مرتعش می شود. درواقع امواج صوتی آن دو برابر فرکانس C4 است.
اکتاو چگونه تقسیم می شود؟
در موسیقی غربی، اکتاوها در 12 بازه برابر به یکدیگر متصل می شوند. هر یک از این 12 بازه ما را به نت جدیدی می رساند. که به شرح زیر می باشند:
C
C# / Db
D
D# / Eb
E
F
F# / Gb
G
G# / Ab
A
A# / Bb
Bبا توجه به اینکه روی کدام کلید قرار داریم، نت های دارای ضرب را می توان به هر دو نام خواند. بعنوان مثال، نتF # موجود در کلید Dدیده شده و این سومین وقفه در مقیاس اصلی D است. اما در کلید EB کوتاه و مقیاس کوچکتر، به دلیل قوانین نظریه موسیقی، همان وقفه دقیق را Gb می نامند.
در اینجا شکل نت ها به ما اجازه می دهد تا یک اکتاو را به صورت مرحله ای، بالا یا پایین ببریم.
- اگر هر بار با یک بازه بالا/پایین برویم، مثلاً از نت G به نت Ab، گفته می شود که در نیم مرحله پیش می رویم (به آن نیم پرده نیز گفته می شود).
- اگر همزمان با دو بازه بالا یا پایین برویم، مثل از نت G به نت A، گفته می شود که کل مراحل را پیش برده ایم (به اصطلاح به آن پرده‌کامل نیز گفته می شود).
استفاده از گام کروماتیک برای تقسیم اکتاوها
می توانید مسیری را از یک نت به یک اکتاو بالای آن بسازید (مانند E5 تا E6 ) که شامل همه 12 نت باشد. به چنین مسیری گام کروماتیک گفته می شود.
- گام کروماتیک منحصراً در نیم مرحله بالا می رود.
- اگر پیانو می نوازید، باید همه کلیدها را به ترتیب، هم کلیدهای سفید و هم کلیدهای سیاه را بنوازید.
- یک گام کروماتیک در هر یک از کلیدها اختصاصی و ویژه به نظر نمی رسد، بنابراین موسیقی‌دانان از آن به میزان کم استفاده می کنند.
- با این وجود، گام کروماتیک را می توان در همه چیز از آهنگسازی‌های کلاسیک بلا بارتوک گرفته تا تکنوازی های گیتار جاز-راک استیلی دان شنید.
استفاده از مقیاس اصلی برای تقسیم اکتاوها
با این حال، اکثر مقیاس‌های موسیقی از هر 12 زیر و بمی موجود استفاده نمی کنند. عنصر اصلی موسیقی غربی مقیاس اصلی است که تنها از هفت نت تشکیل شده است. با شروع از پایین‌ترین نت، و بالا رفتن، آن‌ها عبارتند از:
1- «ریشه» مقیاس
2- یک گام بالاتر از ریشه
3- یک گام بالاتر از دومی
4- نیم‌گام بالاتر از سومی
5- یک گام کامل بالاتر از چهارمی
6- یک گام کامل بالاتر از پنجمی
7- یک گام کامل بالاتر از ششمی
برخلاف گام کروماتیک، که منحصراً در نیم‌گام حرکت می کند، مقیاس اصلی مراحل کامل و نیم گام را مخلوط می کند تا صدای فوری قابل شناسایی خود را ایجاد کند.
- می توانید هر نت آغازین را انتخاب کنید، این وقفه ها و مکث ها را اعمال کنید و بعد شما مقیاس اصلی را تولید کرده اید.
- به عنوان مثال، اگر نت C را شروع کرده و در این بازه‌های زمانی مشخص به سمت بالا حرکت کنید، شما قبل از اینکه بهC برگردید به این نت ها می رسید: C-D-E-F-G-A-B
استفاده از مقیاس کوچک برای تقسیم اکتاوها
دومین بنیاد اساسی موسیقی غربی مقیاس جزئی است.
سه مقیاس جزئی وجود دارد: مینور طبیعی، مینور هارمونیک و مینور ملودیک. اما این مقیاس مینور طبیعی (یا مقیاس دیاتونیک) است که به گوش غربی‌ها بیشتر آشناست و شبیه مقیاس اصلی است، اما با چند نیم‌گام که قبلاً به شکل گام کامل بوده است.
1- «ریشه» مقیاس
2- یک گام بالاتر از ریشه
3 b- نیم‌گام بالاتر از دومی
4- یک گام کامل بالاتر از سومی
5- یک گام کامل بالاتر از چهارمی
6b- نیم‌گام بالاتر از پنجمی
7- یک گام کامل بالاتر از ششمی
بنابراین اگر بخواهیم یک مقیاس را از C شروع کنیم و این بازه‌های جزئی را اعمال کنیم، قبل از بازگشت به C به CD-Eb-FG-Ab-Bb خواهیم رسید و در واقع، این مقیاس کوچک طبیعی C است، و در حالی‌که تناژ جزئی ایجاد می کند، نت C را به C بعدی بالای آن متصل می کند.
در موسیقی چگونه از اکتاوها استفاده می شود؟
صدای اکتاو بسیار قدرتمند است. دو نت که با یک اکتاو جداگانه پخش می شود، قطعه‌ای از موسیقی را غنی‌تر و پرتر می کند. در اینجا چند روش بازی نوازندگان با اکتاوها را در طول سال‌ها نشان می‌دهیم:
- گئورگ لیگتی آهنگساز مجارستانی قرن بیستم از اکتاو در سراسر مجموعه 11 قسمتی پیانوی خود «موسیقی تصفیه‌شده» استفاده کرد که در فیلم چشمان کاملا بسته بسیار مشهود بود. لیگتی در هر حرکت خود را به تعداد مشخصی مکث محدود می‌کرد ، بنابراین حرکت‌های اولیه بیشتر وابسته به اکتاوها بودند تا تنوع آهنگی داشته باشند.
- وس مونتگومری گیتاریست جاز معروف به جای نت های تک در اکتاو تکنوازی کرد و از آن زمان نوازندگان از او کپی برداری کردند.
- خطوط باس (باس‌لاین) مربوط به دوران دیسکو به دلیل جهش بین اکتاوها با الگوی نت 8 ثابت مشهور بودند.
- تنظیم کننده‌های بخش کٌر در موسیقی جاز و پاپ اغلب ملودی‌ها را به شیپور اختصاص می‌دهند، در حالی‌که نت های مشابه را دو تا سه اکتاو پایین‌تر بر روی ساکسیفون باریتون دو برابر می کنند.
- پدال گیتار افسانه‌ای دیجی‌تک‌وامی (DigiTech Whammy) به نوازندگان این امکان را می دهد تا یک اکتاو را تقریباً بلافاصله جابجا کنند. بسیاری از گیتاریست های راک روی صفحه‌های خود پدال وامی دارند؛ از جمله تام مورلو که تکنوازی خشم (Rage) اکتاوی او در مقابل گروه ضربه ماشین (Machine hi) را در نمایش « Killing in the Name» ویترینی برای پدال می‌بینیم.