همایون خرم کیست؟ نکات جالب و معروف ترین آثار
توضیحات:
-
به نام خدا
همایون خرم نوازنده نامدار ویولن، موسیقی‌دان، آهنگساز و عضو شورای عالی خانه موسیقی محسوب می شود که در میان دوستداران این هنر به جهت ساخت ملودی ترانه‌های «تو ای پری کجایی» و «امشب در سر شوری دارم» شناخته شده‌است. خرم را می‌توان همچنین از پیشگامان رونق و شکوفایی رادیو در دهه‌های ۳۰ و ۴۰ خورشیدی دانست که تلاش‌های وافری جهت پیشرفت و پرورش نسل جدید موسیقی ایران انجام داد. در این مقاله سعی داریم تا این هنرمند تاثیرگذار بر فرهنگ و هنر معاصر ایران و آثار این هنرمند بزرگ را به شما معرفی کنیم.
زندگینامه همایون خرم
همایون خرم در ۱۳۰۹ خورشیدی در بوشهر متولد شد. مادرش از شیفتگان موسیقی اصیل ایرانی بود و از مقام های موسیقی ایرانی به دستگاه همایون علاقه ای وافر داشت. به همین دلیل هم نام همایون را برای فرزند خود انتخاب کرد. خرم از همان ابتدای زندگی، بسیار مورد توجه والدین خود قرار گرفت، به طوری که وی می گوید: من تربیت و موفقیت خود را مدیون مادرم هستم که همیشه مرا به سوی هنرها هدایت کرده و پیوسته مشوق من در امر تحصیل از شاگردان ممتاز بوده ام، مادرم علاقه وافری به موسیقی داشت. مدتی نزد مرتضی خان نی داوود تار مشق کرده بود و برای اینکه ذوق ما را تحریک کند هر روز با نوای موسیقی که از صفحات گرامافون شنیده می شد ما را سر گرم می کرد.
همایون که کودکی بیش نبود هر روز که می گذشت، بیشتر تحت تاًثیر موسیقی قرار می گرفت و علاقه اش به آن و نواختن یکی از آلات موسیقی افزون می گشت تا اینکه به ۱۰ سالگی رسید و در این زمان به تقلید از نوازندگان، تار چوبی تهیه کرد و سیمی هم بر آن بست و تاری برای خود ساخت و به نواختن آن پرداخت. مادر او زمانی که او را اینچنین مشتاق موسیقی می بیند یک ویولن به مبلغ ۱۲ تومان برای وی خریداری می کند و او نزد خود شروع به نواختن می کند پس از یک ماه به وسیله یکی از بستگانش به ابوالحسن صبا معرفی می شود و از ۱۳۲۱ خورشیدی به جمع شاگردان استاد بزرگ موسیقی ایران زمین در می آید و افتخار شاگردی پیدا می کند.
همایون خرم مدت سه سال نزد صبا به فراگیری فن نواختن ویولن مشغول می شود و چنان پیشرفت در نواختن این ساز می کندکه بنا بر پیشنهاد ابوالحسن صبا در امتحان نوازندگی رادیو شرکت و به عنوان نوازنده ۱۴ ساله چندین بار در رادیو نوازندگی می کند.
همایون خرم، تحصیلات عمومی خود را در مدارس گوناگون گذراند و به هنرسرای عالی رفت و موفق به دریافت مدرک لیسانس در رشته علوم مهندسی برق شد، وی از ۱۳۳۳ خورشیدی به طور رسمی به عنوان نوازنده به استخدام رادیو درآمد که ابتدا در ارکستر مرحوم علی محمد خادم میثاق به کار پرداخت و آهنگ هایی را هم برای این ارکستر می ساخت و اجرا می کردند تا اینکه در ۱۳۳۵ خورشیدی به رهبری شماره ۲ منصوب شد که این ارکستر با هشت خواننده کار می کرد که ۴ خواننده با حبیب الله بدیعی و ۴ خواننده با همایون خرم برنامه اجرا می کردند.
وی همچنین تحصیلات دانشگاهی خود را در دانشگاه علم و صنعت ایران در رشته مهندسی برق ادامه داد. پس از وقوع انقلاب اسلامی در ایران، فعالیت‌های اجرایی همایون خرم دچار وقفه‌ای چندین ساله شد. اوقات او از آن پس، بیشتر صرف تدریس خصوصی ویولن و فعالیت‌های پژوهشی درباره موسیقی ایرانی شد.
استاد همایون خرم پس از چند دوره شیمی درمانی به علت سرطان روده در ۲۸ دی ماه سال ۱۳۹۱ در تهران دیده از جهان فرو بست.
همایون خرم (اینفوگرافی)
مسوولیت ها و مناصب رسمی همایون خرم
وی در زمینه هنر و موسیقی مسوولیت هایی چون عضویت در شورای عالی موسیقی رادیو، رهبری ارکستر سازهای ملی، استاد دانشکده موسیقی ملی و هنرستان شبانه، آهنگساز در برنامه های موسیقی ایرانی و به خصوص برنامه گلها، رهبری ارکستر گلها و سولیست ویلن را در کارنامه خود ثبت کرده است.
نوازندگی همایون خرم
ساز همایون خرم، سازی پر صلابت، سنگین و عاری از هر نوع خودنمایی بود. اگر چه در شیرین نوازی خرم را نمی‌توان با پرویز یاحقی و حبیب‌الله بدیعی هم تراز دانست با این حال توانایی او در آفرینش آنی ملودی های جاندار و جذاب، بافت تکنوازی های او را به مراتب از کارهای دیگران خوش ساخت تر و پرمایه تر می‌سازد. وی بنیادهای علمی آهنگسازی را آموخته بود و بر آن‌ها تسلط داشت. از جمله اینکه هارمونی را با فریدون فرزانه و با شیوه سارلی فراگرفته و در سازبندی از کورساکف متأثر بود.
خوش سلیقگی و نوآوری های خرم در تنظیم کارهایش شنیدنی و شیوه تقسیم ملودی و همراهی سازها نزد خرم بسیار حساب شده و پرداخت کار بی خدشه و نقص است.
کارهای ارکستری او که بیشتر جمله‌بندی‌هایی مرکب و پیچیده توأم با ضرب آهنگ‌های بسیار متنوع دارند، نمونه‌های گاه سمفونی گونه ایی از موسیقی ایرانی به دست می‌دهند که کمتر آهنگسازی یارای برابری با آن‌ها را داشته‌است.
کتاب‌ها و تالیفات همایون خرم
1- غوغای ستارگان (خاطرات هنری مهندس همایون خرم)
2- ردیف اول چپ کوک (نوای مهر)؛ شامل آوازها، چهارمضراب‌ها (به اهتمام بابک شهرکی)
3- ردیف دوم راست کوک؛ شامل تعدادی از پیش‌درآمدها، چهارمضراب‌ها و رِنگ‌ها که به کوشش محمد رضا ترابیان تهیه و چاپ شد.
4- چهارمقام ردیف‌ها و چهارمضراب‌های مهندس همایون خرم در ماهور، چهارگاه، همایون و اصفهان (به همراه سی دی صوتی)، که توسط محسن کاظمیان از شاگردان خرم گردآوری و نگارش شده‌است. (در این کتاب مباحث جدیدی توسط نویسنده در حوزه ویولون ایرانی در این کتاب وارد شده‌است، از جمله آکسان‌های دست چپ، دوبل نت‌های موسیقی ایرانی و نیز تعیین مترونوم برای ردیف‌ها)
آثار همایون خرم
برای دانلود هر اثر روی آن کلیک کنید تا وارد صفحه دانلود شوید:
سرگشته (با صدای حسین قوامی و محمد اصفهانی)
نیمه شبان (با صدای مرضیه)
افسانه شیرین (با صدای هایده)
دلم شکستی (با صدای حسین قوامی)
در میان گلها (با صدای مرضیه)
آتش (با صدای سیمین غانم)
رفته (با صدای الهه)
از من بگذرید (با صدای مرضیه)
قصه‌گو ( با صدای هوشمند عقیلی)
رسوای زمانه (با صدای الهه و علیرضا قربانی)
در بستر غم (با صدای مهستی)
آهنگسازی آلبوم تنها ماندم با صدای محمد اصفهانی
یارم گره بر مو زده (با صدای الهه)
ساقی ببین (با صدای مهستی)
آهنگسازی آلبوم رسوای زمانه با صدای علیرضا قربانی
طاقتم ده (با صدای مرضیه)
خدا کند عاشق شوم (با صدای دلکش)
ترانه بوی باران از آلبوم نون و دلقک با صدای محمد اصفهانی
حرف آخر
این هنرمند والا بعد از یک دوره بیماری سرانجام در سال 1391 درگذشت. اما ایشان تاثیر زیادی بر هنر موسیقی ایران معاصر گذاشته از آثار صوتی ایشان برای خوانندگان مطرح گرفته تا تربیت شاگردانی همچون بابک شهرکی، محسن کاظمیان، علی وکیلی، صدرا فلاحی، مانی فرضی و بسیاری دیگر امانت دار میراث این هنرمند بزرگ همگی از تاثیرات این هنرمند بزرگ بر فرهنگ ایران هستند.